Problemy żywieniowe a nowotwory

On this page

Problemy żywieniowe a nowotwory

Nowotwór może powodować problemy z jedzeniem i piciem. Niniejsza broszura opisuje różnorodne problemy, których można doświadczać, oraz sposoby radzenia sobie z nimi.

Znaczenie wszystkich pogrubionych pojęć zostało wyjaśnione w wykazie na końcu tej publikacji. Wykaz pojęć obejmuje także ich wymowę w języku angielskim.

Odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące przedstawionych tutaj informacji można uzyskać od lekarza, pielęgniarki lub dietetyka w szpitalu, w którym odbywa się leczenie.

Można także zadzwonić do organizacji Macmillan Cancer Support pod darmowy numer telefonu 0808 808 0000, 7 dni w tygodniu, w godzinach od 8.00 do 20.00. Dostępna jest pomoc tłumaczy, więc można skontaktować się z nami w swoim języku ojczystym. Po połączeniu się z naszą linią należy powiedzieć po angielsku, w jakim języku chce się kontynuować rozmowę (należy powiedzieć „połlysz”).

Więcej informacji w innych językach znajduje się na stronie macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

W jaki sposób nowotwór może wpływać na żywienie

Problemy żywieniowe spowodowane przez nowotwór

W zależności od miejsca, w którym znajduje się nowotwór, problemy mogą obejmować:

  • nudności
  • wymioty
  • ból
  • zaburzenia trawienia
  • utratę wagi.

Problemy żywieniowe spowodowane leczeniem nowotworu

Leczenie nowotworu może niekiedy wywoływać problemy dotyczące jedzenia, picia lub trawienia.

Niektóre problemy żywieniowe są niewielkie, natomiast inne mogą mieć większy wpływ na pacjenta. Problemy mogą ustać po zakończeniu leczenia, lecz niekiedy mogą trwać dłużej.

W przypadku problemów żywieniowych należy porozmawiać ze swoim onkologiem, pielęgniarką lub lekarzem pierwszego kontaktu. Mogą oni udzielić pacjentowi porad i wsparcia lub skierować go do dietetyka.

Ryzyko infekcji (niska odporność)

Nowotwór i jego leczenie mogą niekiedy osłabić układ odpornościowy. Nazywamy to niską odpornością. Wiąże się to z większym ryzykiem infekcji.

Lekarz może zalecić choremu unikanie pewnych pokarmów, aby nie doszło u niego do infekcji gastrycznych (żołądkowych). Trzeba także zachować szczególną ostrożność przy przygotowywaniu, przechowywaniu i odgrzewaniu jedzenia. Pielęgniarka onkologiczna omówi z pacjentem ten temat. Posiadamy więcej informacji w języku polskim na ten temat w broszurze „Zdrowe żywienie”. Prosimy wejść na stronę: macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Diety specjalne

Niektórzy pacjenci muszą przestrzegać specjalnej diety, na przykład jeśli pacjent miał operację żołądka lub jelit lub jeżeli ma cukrzycę. Odpowiednich informacji na ten temat może udzielić dietetyk.

Jeśli zmęczenie uniemożliwia gotowanie lub jedzenie

Nowotwór i jego leczenie często wywołują uczucie dużego zmęczenia. Przyrządzanie posiłków może okazać się trudne, a chory może czuć się zbyt zmęczony, aby je zjeść.

Co można zrobić samemu

  • Upewnić się, że w domu jest wystarczająco dużo jedzenia, które łatwo przygotować. Można korzystać z dań gotowych, posiłków zamrożonych lub jedzenia w puszkach.
  • Warto planować z wyprzedzeniem. Jeśli w domu jest zamrażarka, można przygotować więcej jedzenia podczas okresu lepszego samopoczucia i zamrozić je w celu wykorzystania wówczas, gdy powróci uczucie zmęczenia.
  • Poprosić rodzinę lub znajomych o pomoc przy zakupach lub gotowaniu.
  • Spróbować jeść mniejsze posiłki częściej w ciągu dnia zamiast kilku dużych posiłków.
  • Jeśli potrzebna jest pomoc przy gotowaniu lub spożywaniu posiłków w domu, należy poinformować o tym lekarza pierwszego kontaktu lub skontaktować się z dietetykiem. Mogą oni zorganizować dostarczanie posiłków do domu pacjenta lub osobę do pomocy w przygotowywaniu posiłków w domu.

Pielęgnacja jamy ustnej

Powszechnym skutkiem ubocznym leczenia nowotworów są problemy z jamą ustną. Bardzo ważne jest dbanie o higienę jamy ustnej w trakcie leczenia, aby zapobiec jej infekcji.

Dbałość o zdrowie jamy ustnej

Przed rozpoczęciem leczenia nowotworu pacjent może być zmuszony wybrać się do dentysty. Dentysta może wskazać najlepszą pastę do zębów do stosowania podczas leczenia.

  • Codziennie rano i wieczorem należy delikatnie oczyścić jamę ustną, język i zęby za pomocą dziecięcej szczoteczki do zębów z miękkim włosiem. Należy unikać stosowania wykałaczek i zapytać onkologa, czy można używać nitki do zębów.
  • W przypadku używania sztucznej szczęki należy wkładać ją na noc do roztworu czyszczącego przeznaczonego do sztucznych szczęk. W ciągu dnia należy jej jak najdłużej nie zakładać, aby nie ocierała o dziąsła.
  • Należy pić dużo płynów, szczególnie wody. Warto również pić mleko.
  • Należy postępować zgodnie z radami onkologa lub pielęgniarki dotyczącymi pielęgnacji jamy ustnej.

Jeśli jama ustna boli

  • Chłodne potrawy i napoje mogą być lepsze niż bardzo gorące lub bardzo zimne.
  • Można dodawać pokruszony lód do napojów albo zamrażać sok – ssanie kostek lodu może działać kojąco na jamę ustną. Pomagać mogą też lody.
  • Niektóre kwaśne soki owocowe mogą wywoływać uczucie pieczenia. Należy starać się pić soki mniej kwaśne, takie jak z gruszek lub czarnych porzeczek.
  • Można pić soki przez słomkę.
  • Należy unikać słonych i ostrych potraw, ponieważ mogą one powodować pieczenie.
  • Należy unikać twardych produktów żywnościowych o wyraźnej strukturze, na przykład czerstwego chleba, tostów czy surowych warzyw.
  • Należy dbać, aby jedzenie nie było suche, np. dodając do niego sosy własne czy pieczeniowe.
  • Przyjmowanie leków przeciwbólowych przed jedzeniem może ułatwić przełykanie.
  • Należy powiadomić lekarza lub pielęgniarkę o owrzodzeniu jamy ustnej. Mogą oni sprawdzić, czy nie doszło do zakażenia jamy ustnej.
  • Lekarz może przepisać żel lub płyn do płukania o silniejszym działaniu. Należy skonsultować się z lekarzem lub pielęgniarką przed zakupem, ponieważ niektóre produkty mogą być zbyt silne.
  • Jeśli jama ustna nie jest zbyt obolała, pomocne może być płukanie jej wodą z solą.

Problemy z jamą ustną i gardłem

Suchość w ustach

Radioterapia w okolicy głowy i szyi może uszkodzić ślinianki i powodować suchość w ustach. Niektóre leki przeciwnowotworowe i inne leki również mogą wywoływać suchość w ustach.

Co można zrobić samemu

  • Należy zgłosić się do lekarza lub pielęgniarki – mogą oni przepisać pacjentowi pomocniczo płyny do płukania ust, pastylki, spreje lub żele ze sztuczną śliną.
  • Należy zawsze mieć przy sobie coś do picia i często popijać łyk lub dwa, w tym także przed pójściem spać lub wyjściem z domu. Należy pić wodę podczas posiłków.
  • Należy spryskiwać jamę ustną chłodną wodą, aby była ciągle wilgotna.
  • Należy ssać kostki lodu lub lizaki lodowe (lody wodne).
  • Należy dodawać sosy własne lub sosy pieczeniowe do potraw, aby były miększe.
  • Należy unikać czekolady, ciasta, masła orzechowego oraz innych suchych produktów, jeśli trudno je zjeść.
  • Warto wypróbować żucie gumy – czasami stymuluje to wytwarzanie śliny.
  • Na spierzchnięte wargi należy nakładać balsam do ust lub wazelinę (Vaseline®).
  • Jeśli na języku pojawi się biały nalot, należy powiedzieć o tym pielęgniarce.

Zmiany odczuwania smaku

Leczenie nowotworu może w różnorodny sposób zmieniać smak. Zmiany tego rodzaju zazwyczaj nie utrzymują się bardzo długo.

Co można zrobić samemu

  • Można dodawać do potraw przyprawy lub zioła, aby ich smak był wyraźniejszy. Jednak należy przy tym uważać, jeśli jama ustna boli, ponieważ niektóre przyprawy mogą pogorszyć ten stan.
  • Można spróbować jeść produkty o wyrazistym smaku, takie jak świeże owoce i soki owocowe. Jeśli jama ustna boli, należy uważać, ponieważ to może nasilić ból.
  • Zimne dania mogą smakować lepiej niż gorące.
  • Wędliny mogą smakować lepiej z piklami czy sosami typu chutney.
  • Jeśli w ustach odczuwa się metaliczny posmak, warto używać plastikowych noży, widelców i łyżek.
  • Ryby, kurczak czy jajka mogą smakować lepiej, jeśli zostaną ugotowane lub zamarynowane w sosie.
  • Jeśli podczas jedzenia czerwonego mięsa pojawia się metaliczny posmak w ustach, warto spróbować białego mięsa, ryb czy potraw wegetariańskich z fasolą lub soczewicą.
  • Warto umyć zęby przed posiłkami.

Problemy z żuciem i przełykaniem

Niektóre rodzaje nowotworów i sposoby leczenia nowotworów mogą wywoływać problemy z żuciem i przełykaniem. Problemy z przełykaniem należy zgłosić lekarzowi, pielęgniarce, logopedzie lub dietetykowi. Jeśli picie napojów wywołuje kaszel, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub pielęgniarką.

Co można zrobić samemu

  • Przyjmować leki przeciwbólowe przed posiłkami, jeśli ból utrudnia przeżuwanie lub przełykanie. Lekarz może udzielić porady w tym zakresie.
  • Wybierać jedzenie, które można łatwo przełknąć, na przykład jajecznicę lub jogurt.
  • Zmiękczać jedzenie przy użyciu sosów własnych lub pieczeniowych.
  • Gotować potrawy długo, aby były miękkie, lub miksować je, aby było łatwiej je jeść.
  • Kroić mięso i warzywa na małe kawałki.
  • Odcinać skórki od chleba.
  • Jeśli jedzenie staje w gardle, mogą pomóc napoje gazowane.
  • Niektóre firmy dostarczające gotowe posiłki do domów oferują specjalne miękkie potrawy.
  • Jeśli trudno jest zjeść wystarczająco dużo, istnieją suplementy żywności w postaci napojów, które spożywa się pomiędzy posiłkami.

Nudności, zgaga i niestrawność

Nudności

Niektóre rodzaje leków przeciwnowotworowych oraz inne leki, takie jak środki przeciwbólowe i antybiotyki, mogą wywoływać nudności. Problemy takie jak zaparcia lub uszkodzenie wątroby również mogą odpowiadać za nudności.

Onkolog może podać leki przeciwwymiotne, aby ograniczyć nudności lub im zapobiec. Jeśli to nie pomoże, należy powiedzieć o tym swojemu lekarzowi, ponieważ istnieją różne rodzaje leków, które można wypróbować.

Co można zrobić samemu

  • Przestrzegać zaleceń co do pory i sposobu przyjmowania leków przeciwwymiotnych.
  • Suche produkty, takie jak krakersy lub zwykłe herbatniki, mogą ograniczyć nudności od razu po wstaniu z łóżka.
  • Jeśli to możliwe, niech ktoś inny przygotowuje posiłki. Czasami zapachy przy gotowaniu mogą wywoływać nudności.
  • Unikać tłustych bądź smażonych produktów.
  • Warto spróbować jeść lekkie potrawy, takie jak rzadkie zupy.
  • Podczas posiłków zażywać świeżego powietrza.
  • Przy jedzeniu siedzieć prosto przy stole i pozostać w tej pozycji przez co najmniej 30 minut po posiłku.
  • Potrawy lub napoje z imbirem mogą przynosić ulgę.
  • Niektórym osobom pomaga picie miętowej herbaty. Do herbaty można dodać łyżeczkę miodu, jeśli ma być słodsza.
  • Pomóc może również sączenie napoju gazowanego, takiego jak lemoniada, piwo imbirowe czy woda gazowana.
  • Pić napoje pomiędzy posiłkami, a nie podczas nich.
  • Nosić opaski akupresurowe Sea Bands® na nadgarstkach. Można je kupić w aptece.
  • Pomóc mogą techniki relaksacyjne.

Należy powiadomić lekarza, jeśli ma się zaparcia, ponieważ mogą one wywoływać nudności. W takim przypadku mogą pomóc lekarstwa.

Zgaga i niestrawność

Niektóre metody leczenia onkologicznego i inne leki również mogą podrażniać żołądek. Zgaga to uczucie pieczenia w klatce piersiowej. Niestrawność to nieprzyjemne uczucie w górnej części brzucha. Zazwyczaj pojawia się po posiłkach.

Co można zrobić samemu

  • Zgłosić się do lekarza; może on podać odpowiednie lekarstwa.
  • Należy zapamiętać produkty, które wywołują uczucie dyskomfortu, aby można było ich unikać.
  • Nie spożywać czekolady, alkoholu, pikantnych lub tłustych potraw ani potraw z dodatkiem anyżu.
  • Unikać jedzenia obfitych posiłków oraz jedzenia późno w nocy.
  • Jeść regularnie i powoli.
  • Odpoczywać przez 45–60 minut po posiłku. W miarę możliwości nie kłaść się po posiłku.
  • Nosić ubrania luźne na wysokości pasa.
  • Starać się utrzymywać prawidłową wagę.
  • Ograniczyć lub rzucić palenie.

Zmiany w jelitach wpływające na dietę

Zaparcie (zatwardzenie)

Ma miejsce, gdy wypróżnianie się (korzystanie z toalety) jest trudne lub bolesne. Niektóre leki przeciwnowotworowe i inne leki, na przykład środki przeciwbólowe i niektóre leki na nudności, mogą wywołać zaparcie. Należy porozmawiać z lekarzem, jeśli pacjent ma zaparcia. Lekarz może przepisać leki przeczyszczające.

Co można zrobić samemu

  • Jeść produkty zawierające dużo błonnika. Takie produkty to np. świeże owoce i warzywa, chleb razowy, mąka pełnoziarnista i makaron pełnoziarnisty, pełnoziarniste płatki, musli, płatki owsiane, fasola, soczewica, zielony groszek i brązowy ryż.
  • Pić dużo płynów, zarówno gorących, jak i zimnych. Należy starać się pić 2 litry (3 i pół pinty) płynów codziennie. Jest to szczególnie ważne, jeżeli pacjent przyjmuje więcej błonnika.
  • Pomocne może okazać się jedzenie suszonych śliwek, picie ich soku, jedzenie suszonych moreli czy picie syropu z fig.
  • Może również pomóc wykonywanie łagodnych ćwiczeń fizycznych, takich jak spacery.

W przypadku raka jelita ważne jest, aby przed zmianą diety porozmawiać z dietetykiem, lekarzem lub pielęgniarką.

Biegunka

Ma miejsce, gdy potrzeba wypróżniania się występuje częściej niż zazwyczaj, a stolce są luźniejsze niż zwykle.

Biegunkę może powodować wiele metod leczenia onkologicznego. Mogą ją wywoływać również leki, takie jak antybiotyki, albo infekcja. Biegunka może być tymczasowym, łagodnym skutkiem ubocznym leczenia lub może mieć ostry przebieg. Należy poinformować lekarza o występowaniu biegunki lub nasileniu jej objawów.

W przypadku pojawienia się biegunki po operacji chirurgicznej na raka jelita należy porozmawiać ze swoim onkologiem lub pielęgniarką, zanim zmieni się dietę.

Co można zrobić samemu

  • Pić dużo płynów (co najmniej 2 litry lub 3 i pół pinty dziennie).
  • Jeść bardziej regularnie małe, a nie duże posiłki.
  • Jeść lekkostrawne dania, na przykład ryby, kurczaki, jajka na twardo, biały chleb, makaron czy ryż.
  • Jeść posiłki powoli
  • Jeść mniej błonnika (np. płatków, surowych owoców i warzyw).
  • Unikać tłustych produktów takich jak chipsy czy burgery.
  • Unikać pikantnych potraw.

Jeśli zmiana diety nie pomoże w przypadku biegunki, można wypróbować tabletki na biegunkę. Należy przyjmować je ściśle według zaleceń lekarza.

W niektórych przypadkach biegunka może mieć ostry przebieg. Jeżeli pacjent musi chodzić do toalety częściej niż 4 razy w ciągu 24 godzin lub w nocy, powinien niezwłocznie udać się do szpitala.

Gazy

Radioterapia miednicy (dolnej części brzucha) i niektóre rodzaje operacji jelit mogą powodować gromadzenie się gazów. Niektóre rodzaje leków oraz zaparcia także mogą wywołać wiatry.

Jeśli pacjentowi trudno poradzić sobie z tą dolegliwością lub powoduje ona ból, należy porozmawiać ze swoim onkologiem lub specjalistyczną pielęgniarką.

Co można zrobić samemu

  • Jeść i pić powoli. Jeść małe kęsy i dobrze przeżuwać jedzenie.
  • Unikać fasoli, roślin strączkowych, pikli, słodkiej kukurydzy, cebuli i napojów gazowanych.
  • Pić napój otrzymany przez wymieszanie dwóch łyżeczek wody miętowej ze szklanką ciepłej wody. Można posłodzić go miodem. Można też wypróbować herbatę miętową.
  • Lekarz pierwszego kontaktu może przepisać tabletki miętowe, które mogą pomóc.
  • Może pomóc również węgiel w tabletkach, który jest dostępny w aptekach.
  • Może również pomóc wykonywanie łagodnych ćwiczeń fizycznych, zwłaszcza spacery.
  • Próbować wypróżniać się regularnie – wiatry mogą być objawem zaparcia.

Zmiany apetytu i wagi

Jeśli jedzenie sprawia trudność lub spada masa ciała, należy porozmawiać z dietetykiem. Może on przedstawić sposoby na wzrost masy ciała lub powstrzymanie spadku masy ciała.

Jeżeli pacjent nie czuje się głodny (słaby apetyt)

Podczas leczenia nowotworowego pacjent może stracić apetyt i nie czuć się głodny. Może to być wynikiem nudności, zmienionego odczuwania smaku potraw i napojów lub zmęczenia. Oto kilka rad, które mogą pomóc:

  • Należy jeść mniejsze posiłki, ale częściej.
  • Należy posiadać przekąski, takie jak chipsy, orzechy, suszone owoce, ser, krakersy czy jogurt, aby móc je zjeść, gdy poczuje się głód.
  • Należy serwować jedzenie na małym talerzu.
  • Należy jeść powoli, dobrze gryźć i odpoczywać po każdym posiłku.
  • Jeśli nie można zjeść normalnego posiłku, można wypić koktajl owocowy typu smoothie z jogurtem albo lodami. Może to być także koktajl mleczny lub gorąca czekolada z pełnotłustego mleka i śmietany. (Patrz suplementy diety poniżej).
  • Wypicie tuż przed posiłkiem lub do posiłku niewielkiej ilości alkoholu może wzmóc apetyt. Należy zapytać lekarza, czy można spożywać alkohol.
  • Lekarz może zapisać lek, który może pomóc zwiększyć apetyt.
  • W dni, gdy apetyt jest lepszy, należy próbować jeść dobrze, spożywając swoje ulubione dania.

W przypadku leczenia raka jelita należy porozmawiać o diecie z dietetykiem, onkologiem lub pielęgniarką.

Jak uniknąć spadku masy ciała

W przypadku utraty wagi lub jeśli występują trudności z jedzeniem, można znaleźć sposoby wzbogacenia diety o kalorie (energię) i białko, bez konieczności spożywania większej ilości pokarmów.

  • Do śniadań i deserów można dodawać pełnotłuste mleko, syropy, miód lub cukier.
  • Do zapiekanek i zup można dodawać śmietanę, soczewicę, fasolę i kluski.
  • Do gorących zup można wrzucać starty ser lub wlewać oliwę z oliwek.
  • Do tłuczonych ziemniaków i sosów można dodawać śmietanę, ser i masło.
  • Przy sporządzaniu kanapek należy używać dużych ilości masła oraz dodawać do nich majonez lub sos majonezowy do sałatek.
  • Do chleba, tostów, krakersów i herbatników można dodawać masło orzechowe (lub inne pasty orzechowe), krem czekoladowy, tahini, miód lub dżem.

Suplementy diety

Lekarz może zasugerować przyjmowanie suplementów diety (suplementów odżywczych). Produkty te mogą wzbogacać dietę o kalorie (energię) lub białko. Niektóre z nich mają postać napojów, a inne – proszku i dodaje się je do jedzenia lub picia. Można jeść potrawy takie jak gotowe budynie.

Niektóre suplementy muszą zostać zapisane przez lekarza lub dietetyka, ale inne można kupić w aptece lub supermarkecie. Informacje o suplementach diety można otrzymać od swojego lekarza lub dietetyka. Należy korzystać z suplementów tylko wówczas, jeśli lekarz lub dietetyk je polecił.

Jeżeli pacjent ma cukrzycę, musi skonsultować się z lekarzem ogólnym, pielęgniarką specjalistyczną lub dietetykiem przed włączeniem do diety suplementów.

Jak organizacja Macmillan może pomóc?

Jak organizacja Macmillan może pomóc

W Macmillan wiemy, jak diagnoza raka może wpłynąć na całe życie pacjenta i dlatego jesteśmy tu, aby wspierać chorych.

Linia wsparcia Macmillan

Dysponujemy pomocą tłumaczy, więc można z nami porozmawiać w swoim własnym języku. Wystarczy powiedzieć po angielsku, w jakim języku chce się rozmawiać.

Możemy odpowiedzieć na pytania natury medycznej, przekazać informacje na temat wsparcia finansowego lub po prostu wysłuchać pacjenta, jeśli chce z kimś porozmawiać. Nasza bezpłatna, poufna linia telefoniczna jest czynna 7 dni w tygodniu w godzinach od 08:00 do 20:00. Jej numer to 0808 808 0000.

Witryna internetowa Macmillan

W naszej witrynie można znaleźć mnóstwo informacji w języku angielskim na temat nowotworów. Mamy również więcej informacji w innych językach na stronie macmillan.org.uk/translations.

Możemy również przetłumaczyć informacje na życzenie pacjenta. Prosimy o wiadomość e-mail pod adresem: informationproductionteam@macmillan.org.ukaby podzielić się swoimi życzeniami.

Centra informacji

Nasze centra informacji i wsparcia są zlokalizowane w szpitalach, bibliotekach i punktach mobilnych. Zachęcamy do wizyty w takim centrum, gdzie można zasięgnąć informacji i porozmawiać z kimś w cztery oczy. Najbliższe centra można znaleźć, wchodząc na stronę macmillan.org.uk/informationcentres lub dzwoniąc pod nasz numer 0808 808 0000.

Lokalne grupy wsparcia

W grupie wsparcia można porozmawiać z innymi osobami zmagającymi się z chorobą nowotworową. Informacje na temat swoich lokalnych grup wsparcia można znaleźć, wchodząc na stronę macmillan.org.uk/supportgroups lub dzwoniąc pod numer 0808 808 0000.

Społeczność internetowa Macmillan

Z innymi osobami dotkniętymi nowotworem można porozmawiać na stronie: macmillan.org.uk/community

Można nawiązywać kontakt przez całą dobę. Można podzielić się swoim doświadczeniem, zadać pytania lub poczytać wpisy innych osób.

Wykaz pojęć

10 Word list

Pojęcie (język polski) W języku angielskim Wymowa w języku angielskim (transliteracja wyrazu w języku angielskim) Znaczenie
Antybiotyki Antibiotics /anibajotiks/ Leki na infekcje.
Apetyt Appetite /’apetajt/ Stan, w którym ma się ochotę na zjedzenie czegoś.
Białko Protein /prołt’n/ Substancja znajdująca się w pokarmach, ważna dla utrzymania zdrowej diety. Organizm potrzebuje białka, żeby funkcjonować, rozwijać się i regenerować komórki.
Chemioterapia Chemotherapy /’kimou’terepy/ Metoda leczenia nowotworów wykorzystująca leki w celu wyeliminowania komórek nowotworowych.
Cukrzyca Diabetes /daje’bitiz/ Schorzenie polegające na zbyt wysokim poziomie cukru we krwi, gdyż organizm nie potrafi prawidłowo go wykorzystać.
Dietetyk Dietitian /daje’tyszn/ Specjalista w zakresie żywności i żywienia. Może wskazać, które produkty są najlepsze dla danej osoby. Może także poradzić w zakresie innych problemów z odżywianiem.
Infekcja Infection /infekszyn/ Sytuacja, w której organizm zostaje zakażony chorobotwórczymi bakteriami.
Kalorie Calories /kalo’łis/ Kalorie to ilość energii zawartej w produktach spożywczych. Organizm potrzebuje energii z jedzenia, aby mógł funkcjonować.
Logopeda Speech and language therapist /spicz and lengłydż te’łapyst/ Osoba, która może pomóc w przypadku problemów z mową lub przełykaniem.
Niestrawność Indigestion /indidżeszczyn/ Uczucie bólu lub dyskomfortu w górnej części brzucha. Dochodzi do niego, gdy kwas żołądkowy podrażnia wyściółkę żołądka. Zazwyczaj pojawia się po posiłkach.
Niska odporność Low immunity /loł imjuniti/ Sytuacja, w której układ odpornościowy nie funkcjonuje właściwie. To oznacza większe ryzyko infekcji.
Przełyk Oesophagus /isofogas/ Rurka prowadząca od jamy ustnej do żołądka. Przez przełyk przechodzi jedzenie do żołądka podczas spożywania posiłku. Po angielsku ma jeszcze dwie nazwy – „gullet” oraz „food pipe”.
Radioterapia Radiotherapy /rejdiołferapi/ Metoda leczenia nowotworów polegająca na stosowaniu promieni o dużej energii, takich jak promienie Roentgena, w celu niszczenia komórek nowotworowych.
Składniki odżywcze Nutrients /nut’łyjents/ Substancje, których nasz organizm potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania i pozostania w dobrym zdrowiu.
Suplementy diety Food supplements /fud saplements/ Napoje, proszki lub produkty spożywcze, które można dodawać do diety, aby zwiększyć liczbę lub ilość spożywanych kalorii, białka lub składników odżywczych.
Ślina Saliva /selajva/ Płyn wytwarzany przez organizm i uwalniany do jamy ustnej. Pomaga utrzymać zdrową i nawilżoną jamę ustną. Pomaga także przy żuciu, przełykaniu i trawieniu. Nazywana po angielsku „saliva” lub „spit”.
Ślinianki / gruczoły ślinowe Salivary glands /salivary glandz/ Gruczoły znajdujące się wokół jamy ustnej, które wytwarzają ślinę.
Terapia celowana Targeted therapy /’tagetyd ‘te’łepy/ Metoda leczenia nowotworów wykorzystująca leki, które znajdują i atakują komórki nowotworowe.
Trawienie Digestion /dajdżeszczyn/ Proces, podczas którego organizm rozkłada spożywane produkty spożywcze i wydobywa z nich składniki odżywcze.
Układ odpornościowy Immune system /imjun system/ Układ odpornościowy chroni organizm przed szkodliwymi bakteriami i infekcjami.
Zaparcia Constipation /kanstipejszyn/ Trudności lub bolesność związana z wypróżnianiem się. Mogą polegać na rzadszym niż zwykle wypróżnianiu się lub na tym, że kał może być twardy i grudkowaty.
Zgaga Heartburn /ha’tbern/ Zgaga to uczucie pieczenia w klatce piersiowej. Może być bardzo bolesne. Występuje, gdy kwas żołądkowy podrażnia wyściółkę przełyku.

Więcej informacji w języku polskim

Więcej informacji w języku polskim

Dysponujemy informacjami w języku polskim na następujące tematy:

Aby przejrzeć te informacje, należy wejść na stronę:macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Źródła i podziękowania

Niniejsza broszura informacyjna została napisana oraz zredagowana przez zespół Cancer Information Development organizacji Macmillan Cancer Support. Została ona przetłumaczona na język polski przez profesjonalne biuro tłumaczeń.

IInformacje tutaj zawarte zostały opracowane na podstawie broszury połlysz wydanej przez organizację Macmillan. Możemy przesłać egzemplarz tej publikacji, ale pełna jej treść jest dostępna tylko w języku angielskim.

Przestawione tutaj informacje zostały sprawdzone przed odpowiednich specjalistów i zatwierdzone przez profesora Tima Ivesona, konsultanta onkologa i głównego redaktora medycznego organizacji Macmillan.

Dziękujemy także osobom dotkniętym chorobą nowotworową, które pomogły w redagowaniu tych informacji.

Wszystkie podawane przez nas informacje są oparte na najnowszych dostępnych danych naukowych. Aby uzyskać więcej informacji na temat źródeł, z których korzystamy, prosimy skontaktować się z nami, pisząc na adres: cancerinformationteam@macmillan.org.uk

Ostatnia edycja tekstu: 2022 r.

Następna zaplanowana edycja tekstu: 2023 r.

MAC15753_Polish

Dokładamy wszelkich starań, aby przekazywane przez nas informacje były dokładne, jednak nie można zakładać, że odzwierciedlają one obecny stan badań medycznych, który nieustannie ulega zmianom. Osoby, które martwią się swoim stanem zdrowia, powinny skonsultować się z lekarzem. Organizacja Macmillan nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody wynikające z nieścisłości podanych tutaj informacji lub informacji pochodzących od osób trzecich, takich jak informacje przedstawione na stronach internetowych, do których łącza znajdują się w naszej witrynie.

Mamy nadzieję, że przedstawione tutaj informacje okażą się pomocne. Możemy odpowiedzieć na wszelkie pytania oraz udzielić informacji i wsparcia przez telefon w języku polskim. Nasze usługi są bezpłatne. Wystarczy zadzwonić do nas pod numer 0808 808 00 00 (od poniedziałku do piątku w godz. 9:00–20:00) i poprosić po angielsku o możliwość rozmowy w języku polskim.

© Macmillan Cancer Support 2020. Organizacja charytatywna zarejestrowana w Anglii i Walii (261017), Szkocji (SC039907) oraz na Wyspie Man (604), działająca także w Irlandii Północnej. Adres siedziby: 89 Albert Embankment, London, SE1 7UQ.

Print page