Radioterapia

On this page

Radioterapia

Niniejsze informacje dotyczą radioterapii.

Znaczenie wszystkich pogrubionych pojęć zostało wyjaśnione w słowniczku na końcu broszury.

W słowniczku podano również sposób wymowy poszczególnych pojęć po angielsku.

Radioterapia jest częścią leczenia nowotworowego stosowaną u wielu pacjentów chorych na nowotwór. Istnieją różne rodzaje radioterapii. W niniejszej broszurze wyjaśniamy główne z nich.

Czasami potrzebne są także inne formy leczenia, takie jak chemioterapia lub leczenie chirurgiczne. Mamy także informacje na temat powyższych metod leczenia w języku polskim.

Odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące przedstawionych tutaj informacji można uzyskać od lekarza lub pielęgniarki w szpitalu, w którym odbywa się leczenie.

Można także zadzwonić do organizacji Macmillan Cancer Support pod darmowy numer telefonu 0808 808 0000, 7 dni w tygodniu w godzinach od 08:00 do 20:00. Dysponujemy pomocą tłumaczy, więc można z nami porozmawiać w swoim własnym języku. Po połączeniu się z naszą linią należy powiedzieć po angielsku, w jakim języku chce się kontynuować rozmowę.

Więcej informacji w innych językach znajduje się na stronie macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Czym jest radioterapia?

Radioterapia wykorzystuje do leczenia nowotworów promienie o wysokiej energii, zwane radiacją. Niszczy komórki nowotworowe w obszarze poddanym radioterapii. Może także uszkodzić prawidłowe komórki, ale te zwykle regenerują się po zakończeniu leczenia.

Dlaczego stosuje się radioterapię?

Radioterapia jest częścią leczenia stosowaną u wielu pacjentów cierpiących na nowotwór. Radioterapię stosuje się z różnych przyczyn.

Aby wyleczyć nowotwór

Radioterapia może być stosowana w ramach prób wyleczenia niektórych rodzajów nowotworów. Można ją stosować samodzielnie lub w połączeniu z innymi formami leczenia nowotworów, np. chemioterapią, jak też przed leczeniem chirurgicznym lub po nim. Przed leczeniem chirurgicznym może zmniejszyć guza. Po leczeniu chirurgicznym może pomóc wyeliminować pozostałe komórki nowotworowe.

Aby złagodzić objawy nowotworu

Jeśli wyleczenie nowotworu nie jest możliwe, radioterapia może być stosowana do kontroli jego objawów. Jest to nazywane radioterapią paliatywną.

Zespół radioterapeutyczny

Specjalista onkolog kliniczny

Jest to lekarz, który leczy nowotwór przy użyciu radioterapii. Pomaga zaplanować leczenie pacjenta. Z tym lekarzem pacjent widzi się zazwyczaj przed leczeniem, w jego trakcie lub po nim. Pacjent może także poprosić o możliwość spotkania się z lekarzem pomiędzy ustalonymi wizytami.

Technicy elektroradiolodzy

Technicy elektroradiolodzy pomagają zaplanować leczenie i przeprowadzają radioterapię u pacjenta. Przekazują także rady dotyczące ewentualnych skutków ubocznych oraz obaw, które może mieć pacjent.

Pielęgniarki kliniczne

W wielu ośrodkach onkologicznych pracują specjalistyczne pielęgniarki onkologiczne. Ich funkcję często określa się skrótem CNS (ang. clinical nurse specialist). Są to pielęgniarki wyspecjalizowane w zakresie danego rodzaju nowotworu. Można porozmawiać z nimi o swoich obawach związanych z chorobą. Mogą udzielić wsparcia i informacji w trakcie leczenia i po jego zakończeniu. Mogą także pomóc w radzeniu sobie ze skutkami ubocznymi.

Główny opiekun (ang. key worker)

Główny opiekun to osoba kontaktowa, do której można zwrócić się z prośbą o informacje lub wsparcie. Zazwyczaj jeden z techników elektroradiologów lub jedna z pielęgniarek specjalistycznych pełni funkcję głównego opiekuna. Jeżeli pacjent nie ma pewności, kto jest jego głównym opiekunem, może zapytać o to podczas kolejnej wizyty.

Zrozumienie leczenia

Przed rozpoczęciem leczenia lekarz, pielęgniarka lub technik elektroradiolog wyjaśni:

  • dlaczego jest ono potrzebne,
  • jak często będzie stosowane,
  • jakie są możliwe skutki uboczne,
  • jak pacjent może czuć się po leczeniu.

Leczenie nie powinno się rozpocząć, jeśli pacjent nie rozumie, dlaczego jest stosowane i jakie może wywołać samopoczucie. Przed rozpoczęciem leczenia pacjent musi zaaprobować zaproponowane mu metody (inaczej wyrazić zgodę). Stwierdza wówczas, że wyraża zgodę na leczenie i zdaje sobie sprawę z możliwych skutków ubocznych.

Na spotkanie warto przyjść z osobą, która mówi po polsku i po angielsku. Niekiedy szpital może zamówić dla pacjenta tłumacza. Zazwyczaj musi to zrobić z wyprzedzeniem. Jeśli więc potrzebny jest tłumacz, pacjent powinien powiadomić o tym szpital przed wizytą.

Gdzie odbywa się leczenie radioterapią?

Leczenie radioterapią odbywa się w szpitalu. Zazwyczaj stosowane jest w trybie ambulatoryjnym. To oznacza, że po sesji radioterapii nie trzeba zostawać w szpitalu na noc i można pójść do domu. W przypadku niektórych rodzajów radioterapii trzeba pozostać w szpitalu przez kilka dni.

Hospitalizacja może okazać się konieczna, jeśli pacjent źle się czuje lub jednocześnie przechodzi chemioterapię. W takim przypadku chory jest codziennie przewożony ze swojego oddziału na odział radioterapii. Jeśli pacjent mieszka w dużej odległości od szpitala, być może będzie musiał pozostać w szpitalu przez cały okres trwania radioterapii.

Planowanie leczenia

Przed rozpoczęciem leczenia należy je zaplanować. Radioterapię planuje się starannie i osobno dla każdego pacjenta. Robi się tak, aby leczenie było tak skuteczne, jak to tylko możliwe, i spowodowało jak najmniej skutków ubocznych. Zaplanowanie leczenia może zająć więcej niż jedną wizytę. Zespół radioterapeutyczny poinformuje pacjenta, czego może się spodziewać.

Badania obrazowe

Przed rozpoczęciem leczenia pacjenta poddaje się jednemu lub kilku badaniom obrazowym. To pomaga lekarzom zdecydować, jakiej ilości radioterapii potrzebuje pacjent. Pozwala im także zaplanować, w którym miejscu ją zastosować.

Przed badaniem obrazowym pacjent może zostać poproszony o przebranie się w koszulę szpitalną. Może także otrzymać barwnik w formie zastrzyku dożylnego. Dzięki temu obraz z badania będzie wyraźny.

Formy i maski

Leczenie może wymagać użycia specjalnej formy lub maski radioterapeutycznej. Jeśli pacjent jej potrzebuje, zespół radioterapeutyczny przygotuje ją dla niego. Forma lub maska pomaga pacjentowi nie ruszać się i zachować odpowiednią pozycję ciała. Formy przeznaczone są do nóg, ramion lub innej części ciała. Maski nakłada się na głowę lub szyję.

Formy i maski wykonuje się z plastikowej siatki. Są one dokładnie dopasowane, ale nie powinny wywoływać dyskomfortu. Nosi się je tylko przez krótki czas. Maskę lub formę zakłada się:

  • podczas planowania leczenia,
  • podczas leczenia.

Założona maska nie przeszkadza w oddychaniu.

Maska do radioterapii

Image: Na ilustracji pokazano pacjenta na leżance do radioterapii. Są z nim dwie osoby z zespołu radiologicznego. Pacjent nosi maskę do radioterapii wykonaną z plastikowej siatki. W masce wykonano otwory, tak aby pacjent mógł oddychać. Członkowie zespołu radiologicznego mocują maskę do leżanki do radioterapii. Pozwala to zapobiec ruchom głowy podczas radioterapii.

Oznaczenia na skórze

Członek zespołu radiologicznego może wykonać na skórze pacjenta małe, nieusuwalne oznaczenia. Pokazują one dokładnie, w którym miejscu należy zastosować radioterapię. Oznaczenia te wykonuje się w taki sam sposób, jak tatuaże. Te oznaczenia zostaną wykonane jedynie za zgodą pacjenta. Jeśli pacjent ma obawy z tym związane lub ma już tatuaż w obszarze, który ma zostać poddany leczeniu, powinien poinformować o tym technika elektoradiologa.

Płodność

Radioterapia może mieć wpływ na możliwość zajścia w ciążę lub zostania ojcem. Dla wielu osób stanowi to problem. Jeśli pacjenta to niepokoi, powinien porozmawiać o tym z lekarzem lub pielęgniarką przed rozpoczęciem leczenia. Wyjaśnią, czego można się spodziewać oraz jak chronić swoją płodność. Pomocna może także okazać się rozmowa z terapeutą lub duchownym.

Antykoncepcja

Lekarz może doradzić pacjentowi, aby w trakcie leczenia powstrzymał się od stosunków seksualnych, których celem jest poczęcie dziecka. Zalecenia te wynikają z faktu, że radioterapia może uszkodzić rozwijający się płód. Ważne jest, aby w trakcie radioterapii i przez kilka miesięcy po jej zakończeniu stosować antykoncepcję. Jeśli pacjenta to niepokoi, może porozmawiać o tym z lekarzem lub pielęgniarką.

 

Rodzaje radioterapii

Istnieją różne rodzaje radioterapii:

  • Radioterapia zewnętrzna – podawana z zewnątrz ciała za pomocą aparatów do radioterapii.
  • Radioterapia wewnętrzna – substancja radioaktywna wprowadzana jest do organizmu. Istnieją dwa rodzaje radioterapii wewnętrznej: brachyterapia i radioterapia izotopowa.

Sposób przeprowadzenia radioterapii będzie zależał od umiejscowienia nowotworu w organizmie oraz rodzaju nowotworu. Niektóre rodzaje nowotworów leczy się zarówno radioterapią zewnętrzną, jak i wewnętrzną.

Należy poprosić lekarza o wskazanie rodzaju radioterapii, który ma zostać zastosowany, aby wiedzieć, którą część niniejszego tekstu przeczytać.

Teleradioterapia (radioterapia zewnętrzna)

Jest to radioterapia podawana z zewnątrz ciała za pomocą aparatu do radioterapii. Zazwyczaj pacjent przechodzi jedną sesję radioterapii dziennie, a w weekendy odpoczywa. W niektórych szpitalach leczenie odbywa się także w weekendy, z przerwą na odpoczynek w ciągu tygodnia.

Liczba zabiegów zależy od rodzaju i wielkości nowotworu.

Jeden zabieg trwa tylko kilka minut dziennie, ale trzeba na niego poczekać, jeśli personel jest zajęty. Podczas oczekiwania warto się czymś zająć, np. poczytać lub posłuchać muzyki.

Przed pierwszym zabiegiem zespół radioterapeutyczny wyjaśni, co będzie się działo. Pacjent może zostać poproszony o przebranie się w koszulę szpitalną. Obawa przed leczeniem jest normalną reakcją. Zwykle wszystko staje się łatwiejsze, gdy pacjent poznaje członków zespołu radioterapeutycznego i wie, co będzie się działo.

Ustawienie ciała w odpowiedniej pozycji do zabiegu może trochę potrwać. Później należy leżeć zupełnie bez ruchu. Technicy elektroradiolodzy przygaszą światło. Na czas zabiegu technik elektroradiolog wychodzi z pomieszczenia. Leczenie radioterapią nie boli, a aparat do radioterapii zazwyczaj nie dotyka ciała.

Osoba poddawana teleradioterapii (radioterapii zewnętrznej)

Image: Pacjent leży na boku na leżance do radioterapii. Leżanka jest umieszczona pod zewnętrznym ramieniem maszyny do radioterapii.

Technicy elektroradiolodzy obserwują pacjenta z pomieszczenia obok przez okno lub na ekranie. Nikt inny nie widzi pacjenta w tym czasie. Zazwyczaj dostępny jest też interkom, więc w razie potrzeby z pacjentem można rozmawiać podczas zabiegu.

Aparat może obracać się wokół ciała pacjenta, aby naświetlać leczony obszar z różnych kierunków. Po zakończeniu zabiegu technicy elektroradiolodzy wracają do chorego i pomagają mu zejść z urządzenia.

Zabieg nie powoduje, że chory staje się radioaktywny. Po zakończeniu leczenia można całkowicie bezpiecznie przebywać wśród innych ludzi, w tym dzieci.

Brachyterapia

Brachyterapia to typ radioterapii podawany wewnątrz ciała. Stosuje się ją głównie do leczenia nowotworów prostaty, szyjki macicy i macicy. Zespół opieki zdrowotnej wyjaśni pacjentowi jego plan leczenia. W jego skład mogą wejść teleradioterapia (radioterapia zewnętrzna) przed brachyterapią lub po niej, jak też inne rodzaje leczenia, w tym chemioterapia, terapia hormonalna lub terapia celowana.

W brachyterapii stosuje się źródła promieniowania umieszczone w ciele, obok ogniska nowotworu. Podczas jego wprowadzania do ciała pacjent może spać w wyniku znieczulenia ogólnego. Może także otrzymać zastrzyki ze środkiem przeciwbólowym.

Pacjent może zostać poddany leczeniu i wysłany do domu tego samego dnia lub pozostać w szpitalu na czas leczenia. Tryb brachyterapii zależy od rodzaju nowotworu. Podczas pobytu w szpitalu pacjent zazwyczaj przez jakiś czas pozostaje sam w pomieszczeniu, w którym odbywa się leczenie. Robi się tak, aby chronić inne osoby. Wszelkie obawy z tym związane należy zgłosić personelowi medycznemu. Wyjaśni on, jak długo będzie trwać leczenie.

Od razu po usunięciu źródła promieniowania z organizmu ustaje ryzyko dla osób w pobliżu pacjenta. Ciało pacjenta nie jest radioaktywne.

W przypadku niektórych rodzajów brachyterapii źródła się nie usuwa. Większość osób może bezpiecznie przebywać w obecności pacjenta. Zespół medyczny może poprosić pacjenta o unikanie bliskiego kontaktu z dziećmi i osobami w ciąży. Poinformuje, jak długo należy to robić.

Zespół przekaże pacjentowi informacje dotyczące leczenia, które pacjent powinien mieć przez cały czas przy sobie.

Radioterapia izotopowa

Jest to typ radioterapii podawany wewnątrz ciała. W przypadku tej metody otrzymuje się radioaktywny płyn:

  • doustnie w postaci napoju lub kapsułek,
  • w postaci zastrzyku dożylnego.

Komórki nowotworowe wchłaniają więcej takiego płynu niż komórki zdrowe. To niszczy komórki nowotworowe.

Po leczeniu płyny ciała (ustrojowe) są lekko radioaktywne. Później stopniowo ich stan wraca do normy. Zespół medyczny przekaże instrukcje dotyczące bezpiecznego korzystania z toalety i usuwania rozlanych płynów ustrojowych. Może także poprosić pacjenta o unikanie bliskiego kontaktu z dziećmi i osobami w ciąży. Poinformuje, jak długo należy to robić.

Jeśli pacjent musi pozostać w szpitalu w trakcie leczenia, może być zmuszony cały czas przebywać w pokoju sam. Wszelkie obawy z tym związane należy zgłosić personelowi medycznemu.

Skutki uboczne radioterapii

Skutki stosowania radioterapii zależą od osoby. Niektórzy doświadczają znikomych skutków ubocznych, a inni – bardziej dotkliwych. W niniejszej broszurze opisaliśmy najczęściej występujące skutki uboczne. Istnieje małe prawdopodobieństwo, że jeden pacjent doświadczy ich wszystkich.

Przed rozpoczęciem leczenia zespół radioterapeutyczny porozmawia z pacjentem na temat skutków ubocznych, które mogą wystąpić. Pacjent powinien wówczas zadać wszystkie nurtujące go pytania. Wszelkie zaobserwowane u siebie skutki uboczne należy zgłosić zespołowi medycznemu. Może on podać odpowiednie lekarstwa lub coś doradzić. Jeśli pacjent poczuje się źle, będąc w domu, powinien zadzwonić do szpitala.

Zmęczenie

W trakcie leczenia i przez kilka tygodni lub miesięcy po jego zakończeniu pacjent może odczuwać bardzo duże zmęczenie. Codzienne dojazdy do szpitala mogą potęgować uczucie zmęczenia. Trzeba przeznaczyć odpowiednią ilość czasu na odpoczynek.

Jeśli stan pacjenta na to pozwala, powinien on wykonywać codziennie mało forsowne ćwiczenia fizyczne. Krótki spacer może dodać energii.

Nudności

Leczenie może wywołać nudności lub wymioty. Wystąpienie takiego skutku ubocznego jest bardziej prawdopodobne, jeśli promieniowanie jest kierowane w okolice brzucha lub mózgu. Personel medyczny może podać leki, które pomogą zmniejszyć nudności.

Jedzenie i picie

Niekiedy chory nie ma ochoty jeść. Warto wtedy zastąpić duże posiłki małymi, regularnie spożywanymi przekąskami. Problemy z jedzeniem należy zgłosić członkom zespołu radioterapeutycznego. Jego personel udzieli porad w tym zakresie.

Dbałość o skórę

Skóra w miejscu stosowania terapii może:

  • zaczerwienić się,
  • Czasem odrastające włosy mają inną teksturę lub kolor niż przed terapią.
  • boleć lub swędzieć.

Takie zmiany skórne należy natychmiast zgłosić zespołowi radioterapeutycznemu. Jego członkowie mogą doradzić lub zastosować odpowiednie leczenie.

Oto kilka rad, które mogą pomóc:

  • należy nosić luźne ubrania z naturalnych włókien takich jak bawełna,
  • skórę trzeba myć delikatnie mydłem i wodą, a następnie delikatnie osuszyć, przykładając do niej ręcznik,
  • nie należy pocierać skóry,
  • nie należy przykładać gorących rzeczy do skóry, np. plastrów rozgrzewających,
  • nie należy używać plastrów chłodzących, o ile zespół medyczny nie potwierdzi, że to bezpieczne,
  • nie należy golić się na mokro,
  • nie należy stosować kremów ani produktów do depilacji, w tym wosku i zabiegów laserowych,
  • należy zapytać zespół radioterapeutyczny, czy można używać środków nawilżających lub dezodorantów,
  • należy chronić skórę przed słońcem.

Wypadanie włosów

Włosy wypadają tylko w miejscu, w którym stosowana jest radioterapia. Niektóre osoby są przygnębione z powodu utraty włosów. Jeśli pacjenta to niepokoi, pomocna może okazać się rozmowa z lekarzem lub pielęgniarką.

Zazwyczaj odrastają one po zakończeniu terapii. Czasem odrastające włosy mają inną teksturę lub kolor niż wcześniej. Włosy mogą odrosnąć dopiero po kilku miesiącach, w zależności od dawki podanej radioterapii.

Zmiany we krwi

Niekiedy radioterapia może obniżyć liczbę normalnych komórek krwi. Zespół radioterapeutyczny może zlecić badania krwi, aby sprawdzić poziom komórek krwi. Jeśli poziom pewnych rodzajów komórek krwi zbytnio się obniży, pacjent może potrzebować leczenia.

Należy zgłosić personelowi wszystkie zauważone siniaki lub krwawienia z nieznanego powodu. Mamy tu na myśli np.:

  • krwawienie z nosa,
  • krwawienie z dziąseł,
  • pojawienia się niewielkich czerwonych lub fioletowych plamek na skórze, które mogą przypominać wysypkę,
  • obfite miesiączkowanie,
  • krew w moczu lub kale

Należy także niezwłocznie skontaktować się z zespołem radioterapeutycznym w następujących sytuacjach:

  • temperatura ciała pacjenta przekroczyła 37,5°C (99,5°F) lub spadła poniżej 36°C (96,8°F),
  • pacjent nagle poczuł się źle, nawet mając prawidłową temperaturę ciała,
  • pacjent wykazuje objawy infekcji, takie jak:
    • dreszcze i drżenie,
    • ból gardła,
    • kaszel,
    • duszności,
    • biegunka,
    • konieczność częstego oddawania moczu lub dyskomfort w trakcie oddawania moczu.

Biegunka

Radioterapia stosowana w okolicy miednicy często wywołuje luźne stolce lub biegunkę. Pacjent może być zmuszony do korzystania z toalety częściej niż zazwyczaj. Ważne jest, aby przyjmować dużą ilość płynów. Lekarz lub pielęgniarka może doradzić, co najlepiej pić. Jeśli pacjent ma biegunkę lub boli go brzuch, należy poinformować o tym personel szpitalny. Jego pracownicy mogą podać tabletki, które złagodzą dolegliwości.

Problemy z oddawaniem moczu

Leczenie w okolicy pęcherza może wywołać skutki uboczne, takie jak:

  • częstsze niż zazwyczaj oddawanie moczu,
  • oddawania moczu w nocy,
  • piekące uczucie podczas oddawania moczu (podobne do uczucia podczas infekcji dróg moczowych),
  • odczucie, że nie można czekać, gdy poczuje się potrzebę oddania moczu,
  • krew w moczu,
  • popuszczanie niewielkich ilości moczu (nietrzymanie moczu).

Wszelkie skutki uboczne zauważone podczas leczenia lub po nim należy zawsze zgłosić zespołowi radiologicznemu. Pomóc może picie większej ilości płynów.

Należy natychmiast poinformować lekarza lub pielęgniarkę, jeśli:

  • objawy się pogorszyły,
  • pojawiła się wysoka gorączka,
  • pacjent ma uczucie, że nie może oddać moczu.

Radioterapia w leczeniu nowotworu prostaty lub penisa może powodować kłopoty z oddawaniem moczu.   Jeśli taki objaw się pojawi, pacjentowi można podać odpowiednie leki lub założyć na krótki czas cewnik.

Ból w jamie ustnej

Radioterapia okolic głowy lub szyi może wywołać ból jamy ustnej. W takiej sytuacji przełykanie może być utrudnione. Ważne jest dbanie o higienę jamy ustnej w trakcie leczenia. Zespół medyczny udzieli porad w tym zakresie. Pomocne może okazać się unikanie:

  • palenia tytoniu,
  • picia alkoholu,
  • jedzenia bardzo gorących potraw.

Ważne jest, aby poinformować lekarza lub pielęgniarkę, jeśli jama ustna stała się obolała lub utworzyły się w niej wrzody. W razie potrzeby można przepisać pacjentowi płyny do płukania ust i środki przeciwbólowe.

Późne i długotrwałe skutki uboczne

Radioterapię planuje się szczegółowo, więc tego rodzaju leczenie staje się coraz bardziej precyzyjne. Pozwala to zespołowi medycznemu leczyć nowotwór tak, aby wyrządzić jak najmniejszą szkodę w innych obszarach ciała.

Jednak wciąż zachodzi ryzyko, że u pacjenta wystąpią skutki uboczne, które:

  • nie ustąpią po zakończeniu leczenia – są to tak zwane długotrwałe skutki uboczne,
  • pojawią się kilka miesięcy lub lat po zakończeniu leczenia – są to tak zwane późne skutki uboczne.

Ryzyko wystąpienia takich skutków jest wyższe, jeśli pacjent jest poddawany również innym rodzajom leczenia, np. chemioterapii.

Zanim pacjent zdecyduje się na poddanie się leczeniu nowotworowemu, zespół medyczny wyjaśni ryzyko wystąpienia tych skutków ubocznych.

Właściwa opieka i wsparcie dla pacjentów

Właściwa opieka i wsparcie dla pacjentów

Jeśli ktoś ma nowotwór i nie mówi po angielsku, może się obawiać, że to wpłynie na jego leczenie i opiekę. Zespół opieki zdrowotnej powinien jednak zaoferować każdemu poziom opieki i wsparcia oraz informacje, które spełniają jego potrzeby.

Wiemy, że czasami pacjenci mogą doświadczać dodatkowych trudności, próbując uzyskać właściwe wsparcie. Na przykład jeśli ktoś pracuje zawodowo lub ma rodzinę, może być mu trudno znaleźć czas, aby zgłaszać się na wizyty w szpitalu. Może także martwić się o pieniądze i koszty dojazdu. Wszystko to może wywoływać stres i można nie wiedzieć, jak sobie z tym poradzić.

Osobom z nowotworami oferujemy także dotacje od fundacji Macmillan. Są to jednorazowe kwoty pieniędzy, które można przeznaczyć na takie wydatki, jak parking szpitalny, przejazdy, opiekę nad dziećmi czy rachunki za ogrzewanie.

Jak organizacja Macmillan może pomóc

Jak organizacja Macmillan może pomóc

W Macmillan wiemy, jak diagnoza raka może wpłynąć na całe życie pacjenta i dlatego jesteśmy tu, aby wspierać chorych.

Linia wsparcia Macmillan

Dysponujemy pomocą tłumaczy, więc można z nami porozmawiać w swoim własnym języku. Wystarczy powiedzieć po angielsku, w jakim języku chce się rozmawiać.

Możemy odpowiedzieć na pytania natury medycznej, przekazać informacje na temat wsparcia finansowego lub po prostu wysłuchać pacjenta, jeśli chce z kimś porozmawiać. Nasza bezpłatna, poufna linia telefoniczna jest czynna 7 dni w tygodniu w godzinach od 08:00 do 20:00. Jej numer to 0808 808 0000.

Witryna internetowa Macmillan

W naszej witrynie można znaleźć mnóstwo informacji w języku angielskim na temat nowotworów. Mamy również więcej informacji w innych językach na stronie macmillan.org.uk/translations.

Możemy również przetłumaczyć informacje na życzenie pacjenta. Prosimy o wiadomość e-mail pod adresem: informationproductionteam@macmillan.org.ukaby podzielić się swoimi życzeniami.

Centra informacji

Nasze centra informacji i wsparcia są zlokalizowane w szpitalach, bibliotekach i punktach mobilnych. Zachęcamy do wizyty w takim centrum, gdzie można zasięgnąć informacji i porozmawiać z kimś w cztery oczy. Najbliższe centra można znaleźć, wchodząc na stronę macmillan.org.uk/informationcentres lub dzwoniąc pod nasz numer 0808 808 0000.

Lokalne grupy wsparcia

W grupie wsparcia można porozmawiać z innymi osobami zmagającymi się z chorobą nowotworową. Informacje na temat swoich lokalnych grup wsparcia można znaleźć, wchodząc na stronę macmillan.org.uk/supportgroups lub dzwoniąc pod numer 0808 808 0000.

Społeczność internetowa Macmillan

Z innymi osobami dotkniętymi nowotworem można porozmawiać na stronie: macmillan.org.uk/community

Można nawiązywać kontakt przez całą dobę. Można podzielić się swoim doświadczeniem, zadać pytania lub poczytać wpisy innych osób.

Wykaz pojęć

Pojęcie (język polski) W języku angielskim  Wymowa w języku angielskim (transliteracja wyrazu w języku angielskim)  Znaczenie
 
Antykoncepcja Contraception [kontrasepszyn] Środki farmaceutyczne lub urządzenia zapobiegające ciąży.
Badanie obrazowe Scan [skan] Polega na wykonaniu obrazu organu wewnątrz organizmu.
Biegunka Diarrhoea [dajorija] Miękki lub wodnisty kał. Trzeba wówczas korzystać z toalety częściej niż zwykle lub bardzo pilnie. Może także występować ból brzucha.
Chemioterapia Chemotherapy [kimoterapi] Metoda leczenia nowotworów wykorzystująca leki w celu wyeliminowania komórek nowotworowych.
Gruczoł krokowy (prostata) Prostate [prostejt] Mały gruczoł wewnątrz ciała. Znajduje się blisko pęcherza moczowego. Osoby posiadające prostatę to: mężczyźni, transkobiety oraz osoby, które przy urodzeniu zaklasyfikowano jako mężczyzn.
Guz Tumour [tjumor] Grupa komórek, które rozwijają się w nieprawidłowy sposób. Nieprawidłowe komórki namnażają się i tworzą guz.
Komórki Cells [sels] Małe bloczki, które tworzą organy i tkanki ciała.
Łagodny Benign [benajn] Guz, który nie jest nowotworem złośliwym i nie może rozprzestrzeniać się w organizmie.
Macica Womb [łumb] Macica to zaokrąglony organ w dolnej części brzucha. To tam rozwija się płód podczas ciąży. Osoby posiadające szyjkę macicy to: kobiety, transmężczyźni oraz osoby, które przy urodzeniu zaklasyfikowano jako kobiety.
Miednica Pelvis [pelwis] Obszar pomiędzy biodrami i poniżej pępka.
Pochwa Vagina [wadżajna] Rodzaj tunelu wewnątrz ciała. Wejście do pochwy znajduje się między nogami. U góry pochwy znajduje się szyjka macicy, która prowadzi do macicy. Osoby posiadające pochwę to: kobiety, transmężczyźni oraz osoby, które przy urodzeniu zaklasyfikowano jako kobiety.
Radioaktywność Radioactive [rejdioaktiw] Jeśli coś jest radioaktywne, to jest źródłem promieniowania.
Skutki uboczne Side effects [sajd ifekts] Niepożądane skutki leczenia nowotworu. Na przykład utrata włosów, nudności lub zmęczenie. Większość skutków ubocznych ustępuje po zakończeniu leczenia.
Szyjka macicy Cervix [serwiks] Szyjka macicy to wejście do macicy. Znajduje się wewnątrz ciała, w górnym końcu pochwy. Osoby posiadające szyjkę macicy to: kobiety, transmężczyźni oraz osoby, które przy urodzeniu zaklasyfikowano jako kobiety.
Układ chłonny (limfatyczny) Lymphatic system [limfatik system] Sieć naczyń i gruczołów w całym organizmie, która pomaga w zwalczaniu zakażenia.
Wyleczenie Cured [kjurd] Stan, w którym w organizmie nie ma już komórek nowotworowych.
Zabieg chirurgiczny Surgery [serdżery] Inaczej operacja chirurgiczna.
Złośliwy Malignant [malignant] Guz nowotworowy, który może rozprzestrzeniać się w organizmie.

Więcej informacji w języku polskim

Więcej informacji w języku polskim

Dysponujemy informacjami w języku polskim na następujące tematy:

Aby przejrzeć te informacje, należy wejść na stronę:macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Źródła i podziękowania

Niniejsza broszura informacyjna została napisana oraz zredagowana przez zespół Cancer Information Development organizacji Macmillan Cancer Support. Została ona przetłumaczona na język polski przez profesjonalne biuro tłumaczeń.

Informacje tutaj zawarte zostały opracowane na podstawie publikacji Zrozumieć radioterapię wydanej przez organizację Macmillan. Możemy przesłać egzemplarz tej publikacji, ale jej pełna treść jest dostępna tylko w języku angielskim.

Niniejsza broszura została przejrzana przez odpowiednich specjalistów i zatwierdzona przez naszego głównego redaktora medycznego, doktora Davida Gilligana, specjalistę onkologa klinicznego.

Dziękujemy także osobom dotkniętym chorobą nowotworową, które pomogły w redagowaniu tych informacji.

Wszystkie podawane przez nas informacje są oparte na najnowszych dostępnych danych naukowych. Aby uzyskać więcej informacji na temat źródeł, z których korzystamy, prosimy skontaktować się z nami, pisząc na adres: cancerinformationteam@macmillan.org.uk

Ostatnia redakcja tekstu: sierpień 2022 r.

Następna zaplanowana redakcja tekstu: sierpień 2025 r.

MAC12465_Polish

Dokładamy wszelkich starań, aby przekazywane przez nas informacje były dokładne i aktualne, jednak nie mogą one zastąpić specjalistycznej porady lekarskiej udzielonej konkretnemu pacjentowi. W zakresie dopuszczonym przez prawo organizacja Macmillan nie ponosi odpowiedzialności w związku z wykorzystaniem którychkolwiek z informacji zawartych w niniejszej publikacji, informacji od osób trzecich ani informacji zawartych na podanych stronach internetowych lub do których przedstawiono odnośniki.

Mamy nadzieję, że przedstawione tutaj informacje okażą się pomocne. Możemy odpowiedzieć na wszelkie pytania oraz udzielić informacji i wsparcia przez telefon w języku polskim. Nasze usługi są bezpłatne. Wystarczy zadzwonić do nas pod numer 0808 808 00 00 (od poniedziałku do piątku w godz. 9:00–20:00) i poprosić po angielsku o możliwość rozmowy w języku polskim.

© Macmillan Cancer Support 2023. Organizacja charytatywna zarejestrowana w Anglii i Walii (261017), Szkocji (SC039907) oraz na Wyspie Man (604), działająca także w Irlandii Północnej. Adres siedziby: 89 Albert Embankment, London, SE1 7UQ. Numer VAT: 668265007

Print page